1) İş sağlığı ve güvenliği kurallarının gelişiminde şahısların katkıları, etkileri, buluşları nelerdir?
C) Heredotus ; ilk kez işçilere yeterli besin verilmesi üzerinde durmuştur.
Aristoteles ; koşucuların hastalıklarından söz etmiş, gladyatörler için özel diyet önermiştir.
Plato ; bazı esnaf ve zanaatkarların çalışma pozisyonlarında ileri gelen şekil bozuklukları ile ilgili bilgi vermiştir.
Hippokrates ; ilk kez kurşunun zararlı etkileri üzerinde durmuş, kurşun koliğinden söz ederek onu tanımlamış, aynı zamanda halsizlik, görme bozuklukları ve felçler ile kurşuna maruziyet arasında ilişki bulunduğuna dikkat çekmiştir.
Juvenal ; demircilerin göz lezyonları ile ayakta durarak çalışanların varislerinden söz etmiştir.
Agricola ; ‘’ De Re Metallica ‘’ adlı yapıtında madencilerde ortaya çıkan hastalıkları tanımlamış, bunları karşı korunma önlemleri anatmış, toza karşı maden ocağının havalandırılmasında iş kazalarından ve korunma yöntemlerinden söz etmiştir.
Sir Percivale Pott ; 1776’da baca temizleyicilerinin testis kanserini tarif etmiştir, bu hastalık hakkında İngiltere’de Charle Turner çok etraflı bir kitap yazmıştır.
Hekim Thomas Percival ; Genç işçilerin çalışma saati ve koşulları raporu hazırlamıştır.
Plini ; çalışma ortamındaki tehlikeli tozlara karşı çalışanların maske yerine başlarına torba geçirmelerini önermiştir.
Hamburabi Kanunları ; eğer bir adam ev yaparsa bu ev çökerse ve ölen olursa yapanda öldürülmelidir.
Robert Owen ; İskoçyada’ki fabrikasında 10 yaşın altında kimseyi çalıştırmamış ve çalışma saatlerini de azaltmıştır.
2) 19. Yüzyıl Sanayi Devrimi Dönemi çıkan yasa ve kanunlar nelerdir?
C) Baca Temizleme Kanunu (1788), Çırakların Sağlığı ve Morali Yasası (1802), Fabrikalar Yasası (1833), On Saat Yasası (1847), İşçi Haklarını Savunan İllegal Çalışanlara Sendika Kurma İzni (1824), Kadınların ve 10 yaşından küçük çocukların maden ocaklarında çalıştırılmaları yasaklanmış (1842), Sağlık açısından tehlikeli yerlerde çalışanların sağlık kontrolleri iş yeri hekimlerinin görevleri arasına alındı (1844), Bazı tehlikeli meslek hastalıklarının bildirimi zorunlu hale getirildi (1895)
3) 20. Yüzyıl gelişmeleri nelerdir?
C) Sorunlara tüm ileri ülkeler eğilmeye başladı (1917 Ekim Devrimi), ILO’nun temelleri atıldı (1919 En Önemli Adım), Dünya Ekonomik Bunalımı (1930’lu Yıllar), II. Dünya Savaşı Herkes Can Derdinde (1940lı Yıllar)
4) 1960’lı yıllardaki gelişmeler nelerdir?
C) Sömürgecilik kalktı, sosyal devlet anlayışı ön plana çıktı, kazanılan işçi hakları nedeni ile iş hastalıkları ve kazalarına ilişkin çalışmalar hızla arttı.
5) Bernardino Ramazzini hakkında bilgi veriniz.
C) Mesleğin babası olarak bilinen Ramazzini, ‘’ De Morbis Artificium Diatriba’’ isimli İşçilerin Hastalıkları isimli kitabın yazarıdır. Meslektaşlarına hastalarınızın mesleğini sorun diyen kişidir. Ayrıca hastalıkların işyerinde incelenmesini öngörmüştür. Hastalarına ne iş yapıyorsunuz diye soru soran ilk hekim ve isg’nin babasıdır.
6) Paracelsus hakkında bilgi veriniz.
C) Madencilerde ve baca temizleyicilerde hastalık saptamış, ‘’ De Morbis Metallicis ‘’ adlı kitabında kronik akciğer hastalıklarının klinik tablosunu çizmiş ve meslek hastalıkları riskinin artması endüstriyel gelişmenin sonucudur diyerek ilk iş hekimi kitabını yazmıştır. Bütün maddeler zehirdir, zehir olmayan madde yoktur. Modern toksikolojinin başlangıcını yapmıştır.
7) Sağlığın tanımını yapınız.
C) Sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil, bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik haline sağlık denir.
8) İş sağlığı ve güvenliğinin öncelikli hedefi nedir?
C) Çalışanları iş kazası ve meslek hastalıklarından korumaktır.
9) Genel anlamda devlet, işveren ve işçi görevleri nelerdir?
C) Devlet; mevzuat yapma, teşkilatlanma ve denetimle. İşveren; önlem alma, denetleme ve eğitimle. Çalışan; alınan önlemlere uymakla yükümlüdür.
10) Kaza zinciri tanımını yaparak, zinciri oluşturan etmenleri belirtiniz.
C) 5 temel nedenin arka arkaya dizilmesi sonucu meydana gelen faktöre kaza zinciri denir. Bu 5 temel faktör ise şöyledir; a) İnsanın Tabiat Şartları Karşısında Zayıflığı ( Kazaların ilk temel sebebi ), b) Kişisel Kusurlar ( dikkatsizlik, pervasızlık, asabiyet, dalgınlık, ihmal ), c) Tehlikeli Hareket-Durum, d) Kaza Olayı, e) Yaralanma ( zarar veya hasar )
11) ILO’ya ve WHO’ya göre iş kazasının tanımını yazınız.
C) Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’ne göre; Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınamamış olan etrafa zarar verebilecek nitelikteki olaylara iş kazası denir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ ne göre; Önceden planlanmamış çoğu kişisel yaralanmalara makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan olaydır.
12) İş kazaları nelerden kaynaklanmaktadır?
C) İş kazalarının %88’i Tehlikeli Hareketlerden, %10’u Tehlikeli Durumlardan, %2’si ise Önlenemeyem Kaçınılmaz Olaylardan oluşmaktadır.
13) Ağır yaralanma ya da ölümle neticelenen her kazanın temelinde ne yatmaktadır?
C) Ağır yaralanma ya da ölümle neticelenen her kazanın temelinde ‘’ 29 Uzuv kayıplı ve 300 Yaralanma meydana gelmeyen olay vardır. (1-29-300 Oranı)
14) Hangi iş ve işyerlerinde iş kanunu hükümleri uygulanamaz?
C) a) Deniz ve hava taşıma işlerinde, b) 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde, c) Aile ekonomisi sınırları içerisinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri, d) Ev hizmetlerinde, e) Sporcular hakkında, f) Rehabilite edilenler hakkında.
15) Ülkemizin ilk medeni kanunu hangisidir?
C) Ülkemizin ilk medeni kanunu Mecelle’dir 1877 yılında çıkarılmıştır.
16) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinde bulunan birimler hangileridir?
C) ( İSGGM ) : İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
( İSGÜM ) : İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü
( İTKB ) : İş Teftiş Kurulu Başkanlığı
( ÇASGEM ) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi
( SGK ) : Soysal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
17) Gazların çalışma ortamındaki bulunma koşulları?
C) Havasında; %19’dan az Oksijen, %2’den çok Metan, %0,5’ten çok Karbondioksit, %0,005’ten çok Karbonmonoksit ve diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde çalışma yapılmamalıdır. H2SO4 için %0.002
18) İşyerinde sağlığı olumsuz etkileyebilecek psikososyal risk etmenleri nelerdir?
C) Çalışma ortamı ve süresi, ücret, yönetsel ve çalışanlarla ilgili faktörler, sendikalaşma, gebe ve emziren çalışanlar, tacizler, stres, ayrımcılık ve baskı, genç çalışanlar.
19) Stresin tanımı nedir?
C) Dış ve iç ortamdan kaynaklanan zararlı etkenlerin, organizmada meydan getirdiği değişikliktir.
20) Mobbing nedir?
C) Birine karşı cephe oluşturma, duygusal saldırıda bulunma ya da işyerinde psikolojik taciz olarak ifade edilir.
21) Ergonomiye göre işyerlerinde sıcaklık, nem oranı nasıl olmalıdır?
C) Bağıl nem %30-80 arasında olmalı, çok buğu olan işyerlerinde sıcaklık 15’C den az ve 30’C den fazla olmamalıdır. Havanın nemini higrometre ölçer, bağıl nem psikrometre ile ölçülür.
22) Bürolarda konfor bölgesinin özellikler nasıldır?
C) Mevsimine göre %40-60 bağıl nem, sıcaklık 18’C-28’C kuru termometre sıcaklığı konfor bölgesidir.
23) Ayakta yapılan ağır bir işte işçinin en rahat ettiği sıcaklık kaç derecedir?
C) 17’C dir.
24) Korunma politikaları nelerdir?
C) a) Tehlike Kaynağına Yönelik Koruma Uygulamaları ( ortadan kaldırma ), b) Ortama Yönelik Koruma Uygulamaları ( Kaynak ve ortam arasında önleme çalışma ortamının ayrılması izole edilmesi ) c) Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları ( işe uygun kişi seçimi, kişisel koruyucu donanımlar)
25) Tehlikeli hareketlere örnek?
C) a) emniyetsiz çalışma, b) gereksiz hızlı çalışma, c) şakalaşma, d) ciddiyetsizlik, e) önemsememe dikkat etmeme, f) tehlikeli yerlerde çalışma, g) şaşırma kızgınlık üzgünlük telaş dalgınlık.
26) Tehlikeli durumlara örnek?
C) a) Uygun olmayan makine koruyucuları, b) kusurlu alet makine teçhizat emniyetsiz yapılmış alet ve makineler, c) yetersiz havalandırma, yetersiz bakım, yetersiz ya da fazla aydınlatma, sıcaklık, nem.
27) Kaldırma araçlarında iş sağlığı ve güvenliği hakkında verileri yazınız.
C) Kaldırma araçlarının statik deney kat sayısı 1,25’tir.
Halatların güvenlik katsayısı 5’tir, çelik halatlarda güvenlik katsayısı 6, ip halatlarda ise 3 olmalıdır. Zincirlerin güvenlik katsayısı 5’tir, sapanların güvenlik katsayısı 5’tür. Kaldırma makineleri, beyan edilen yükün en az 1,5 katını kaldıracak tutacak güçte olmalıdır. Vinçle çalışmalarda rüzgar hızı 40 km/saati geçerse çalışmaya ara verilmelidir.
28) JET Yangını nedir?
C) Doğalgaz ve petrol nakil boru hatlarından püsküren yakıtın yanmasına denir.
29) Bleve nedir?
C) Tankın içindeki sıvının ısınarak kaynamaya başlaması ve hızla buharlaşması sonucu yükselen basıncın patlamaya neden olması.
30) Kaçış yollarında, tabanlarda döşemelerde ve yürüme yüzeylerinde ölçülen aydınlatma seviyesi en az kaç lux olmalıdır?
C) En az 10 lux olmalıdır.
31) Isının ortama yayılması hangi yollarla olur?
C) Yanma olayının yangına dönüşmesinde önemli faktör olan ısının ortama yayılması 3 yolla olur, Bunlar; konveksiyon, kondüksiyon ve radyasyondur.
32) Seyyar yangın söndürmeler hakkında bilgi.
C) Seyyar yangın söndüme cihazları yerden en fazla 90cm yükseklikte olmalıdır. Seyyar yangın söndürme cihazlarına uzaklık en fazla 25m’yi geçmemeli. Seyyar yangın söndürme cihazıyla yüksek gerilimli elektrik yangınına en az 5 metreden müdahale edilmeli. Seyyar yangın söndürme cihazları en az 6ayda bir defa kontrol edilmeli.
33) Her yangında çıkan hem patlama tehlikesi olan hem de zehirleme tehlikesi oluşturan gaz?
C) CO ( Karbonmonoksit )
34) A grubu yangınlar nelerdir?
C) Katı madde yangınlarıdır, öncelikli olarak su ile söndürülmeye çalışılmalıdır.
35) B grubu yangınlar nelerdir?
C) Sıvı madde yangınlarıdır, öncelikli olarak köpük ve kkt ile söndürülmelidir.
36) C grubu yangınlar nelerdir?
C) Gaz yangınlarıdır, öncelikli olarak CO2’li söndürücü ve kkt kullanılmalıdır.
37) D grubu yangınlar nelerdir?
C) Metan yangınlarıdır, öncelikli olarak kuru metal tozlu söndürme malzemesi kullanılmalıdır D grubu yangınlarda kesinlikle su kullanılmamalıdır!
38) Kondüksiyon nedir?
C) Yangın sırasında ısınan metalin yaydığı ısının, ulaştığı yerlerdeki yanıcı maddeleri tutuşturmasına denir.
39) İnfilak aşamasına gelmiş yakıt tankı yangınında alevin rengi nedir?
C) Mavi’dir.
40) Petrol sondaj kule yangınlarında en etkili madde nedir?
C) Nitrogliserin ( dinamit ) ‘ dir.
41) Yangın alarm algılama sistemleri nelerdir?
C) a) Duman dedektörleri, b) Beam dedektörleri, c) Isı dedektörleri.
42) Bütün yapılarda aksi belirtilmedikçe kaç acil çıkış tesis edilmelidir?
C) En az 2 çıkış yeri tesis edilmelidir ve çıkışlarda korunmuş olmalıdır.
43) Acil durumlar nelerdir?
C) Deprem, sel, erozyon, heyelan, yoğun kar ve yağmur, toplu gıda zehirlenmeleri, fırtına, anarşik olaylar, sabotaj, iş kazası, kimyasal madde kazaları.
44) Acil durum tanımı?
C) Önceden tahmin edilemeyen, ani olarak oluşan ve hızlı bir şekilde müdahaleyi gerektiren olaylar bütünüdür.
45) Basınçlı kaplarda zorlayıcı testler kaç çeşit yapılır?
C) 2 test vardır; a) hidrostatik test (sıvıyla), b) pnömatik
[gazla]
( tahribatsız muayene ) test. Bu testler standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerde yapılır.
46) Basınç ayarlama görevi yapan cihaz nedir?
C) Regülatördür.
47) Basınçlı kap tanımı?
C) İş basıncı 0,5 bar’dan yüksek olan kaplara basınçlı kap denir.
48) Alüminyum ve alüminyum alaşımlı malzemeden yapılmış basınçlı kapların azami çalışma sıcaklığı?
C) 100 derecen fazla olamaz, et kalınlığı 3mm.
49) Çelik ve çelikten alaşımlı malzemeden yapılmış basınçlı kapların azami çalışma sıcaklığı?
C) 300 dereceden fazla olamaz, et kalınlığı 2mm.
50) Basınçlı kaplarda bulunması gerekli emniyet valflerinin ayarlanması?
C) azami işletme basıncının 1,1 katını açacak şekilde ayarlanmalı ve azami çalışma basıncının 1,5 katını açacak şekilde ayarlanmalıdır.
51) Basınçlı kaplarda emniyet cihazları nelerdir?
C) a) patlama diski, b)hidrofor, c) küresel vana.
52) Her kazanın görünür bir yerine imalatçı firma tarafından konulacak plakada hangi bilgiler yer almalıdır?
C) a) imalatçı firmanın adı, b) kazanın numarası, c) imal edildiği sene, d) en yüksek çalışma basıncı.
53) Buhar kazanlarında en az kaç adet emniyet supabı bulunmalı?
C) En az 2 adet emniyet supabı bulunmalıdır.
54) Alçak basınçlı buhar ve sıcak su kazanlarında basınç ve sıcaklık değerleri ne olmalıdır?
C) Basınç 0,5 atü’yü sıcaklık ise 110’Cyi geçmemelidir.
55) Basınçlı kapların görünür yerine imalatçı firma tarafından konulcak plakada ne yazmalıdır?
C) a) kap hacmi, b) işletme basıncı kg/cm2, c) deneme basıncı kg/cm2, d) kontrol tarihi bilgilerinin yazılı olduğu plana konacaktır.
56) Basınçlı kaplar üzerinde bulunması gerekenler nelerdir?
C) Emniyet supabı, boşaltma vanası, manometre ve termometre bulunmalıdır.
57) Seyyar kompresörler çalışan işçilerden en az kaç m uzaklıkta olmalı?
C) En az 10 m uzaklıkta olmalı veya dayanaklı bir bölme içinde olmalı.
58) Kapalı alan ölçümleri nasıl yapılmalıdır?
C) Üst, orta ve taban seviyeden 3’er kez ölçüm yapılmalıdır.
59) Kapalı alanlarda alınması gereken İSG tedbirleri nelerdir?
C) a) anti titreşimli eldiven kullanılması, b) kaynakların izole edilmesi, c) haberleşme sistemleri kontrolü.
60) Basit boğucu gazlar hangileridir?
C) Karbondioksit, metan, etan, propan, bütan, hidrojen, azot.
61) Kimyasal boğucu gazlar hangileridir?
C) Karbon monoksit, hidrojen sülfür, hidrojen siyanür.
62) Tehlikeli yerlerin sınıflandırılmasına göre bölge 0 nasıl bölgedir?
C) Gaz buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süre ya da sık sık oluştuğu yerler.
63) Tehlikeli yerlerin sınıflandırılmasına göre bölge 1 nasıl bölgedir?
C) Bu gazların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
64) Tehlikeli yerlerin sınıflandırılmasına göre bölge 2 nasıl bölgedir?
C) Bu gazların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan yerler.
65) Tehlikeli yerlerin sınıflandırılmasına göre bölge 20 nasıl bölgeldir?
C) Havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
66) Tehlikeli yerlerin sınıflandırılmasına göre bölge 21 nasıl bölgedir?
C) Bu tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturacağı yerler.
67) Tehlikeli yerlerin sınıflandırılmasına göre bölge 22 nasıl bölgedir?
C) Bu tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan yerleri ifade eder.
68) Patlayıcı gaz?
C) Metan ve Karbon monoksit patlayıcı gazdır.
69) Maden işletmelerinde tozla mücadele ekibi nasıl kurulur?
C) 300 kişiden fazla işçi çalıştıran maden işletmelerinde tozla mücadele birimi kurma zorunluluğu vardır.
70) Yağa karşı en etkili eldiven hangisidir?
C) Nitril eldivendir.
71) CE işareti nasıl olmalıdır?
C) Harflerinin dikey boyutları tamamıyla aynı olmalı ve 5mm’den küçük olmamalıdır.
72) İçme suyu ve buhar boru donanım temel rengi nedir?
C) İçme suyu boru donanım rengi yeşil, buhar boru donanım temel rengi kırmızıdır.
73) İş kazaları teorileri nelerdir?
C) a) tek etken teorisi, b) çok etken teorisi, c) domino teorisi, d) enerji boşalım teorisi.
74) İşveren iş kazalarını SGK’ya ne zaman bildirmek zorundadır? En geç 3 iş günü içinde.
Önce İş Sağlığı ve Güvenliği 